ช่วงหลังมุมมองที่มีต่อ ธรรม นั้นเปลี่ยนไปมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมองย้อนกลับไปดูความเข้าใจของตัวเองสมัยก่อน พอเริ่มปฏิบัติธรรมมุมมองชีวิตก็เริ่มแตกต่างจากคนทั่วไป มันไม่มีความคิดจะกลับไปใช้ชีวิตแบบเดิมๆอีก ต่อมาเมื่อความเข้าใจเกี่ยวกับระบบการทำงานของชีวิตเพิ่มมากขึ้นอีก ก็พบว่าแม้แต่การสื่อสารกับผู้คนที่กำลังเรียกตัวเองว่าปฏิบัติธรรมก็ยังเป็นอะไรที่ห่างกันเกินไป มันเป็นความเข้าใจคนละอย่าง ความเข้าใจชีวิตมันลงมาลึกเกินไป ในขณะที่สภาวะที่เกิดขึ้นกลับตื้นๆง่ายๆ จะให้พูดอะไรเรื่องธรรมน่ะหรือ หุบปากไว้ ยังแสดงมันออกมาได้ชัดกว่าซะอีก
ถ้าจะพูดในแง่ของสภาวะที่เกิดเพียงอย่างเดียวนั้น มันเป็นคนละเรื่องกับที่เขียนในตำราโดยผ่านตัวหนังสือ เป็นคนละเรื่องกับหลักข้อธรรมต่างๆ ไม่ใช่เรื่องของการแบ่งขั้นอริยะบุคคล ไม่ใช่การรักษาศีลให้ทาน กรวดน้ำ แผ่เมตตา ไม่ใช่กิจกรรมทางสงฆ์ ไม่ใช่อภิธรรม ไม่ใช่การโยงความรู้เข้ากับสภาวะแล้วบอกว่า เรามาถึงขั้นนี้แล้ว มันไม่ใช่อะไรเลยที่คุณจะนึกออกมาในหัวได้ในขณะที่คุณได้ยินคำว่า พระพุทธศาสนา
ไม่ใช่เรื่องการเน้นไปที่ความว่าง ไม่ใช่การจะทำจิตให้เฉยๆ ไม่ใช่การบอกตัวเองว่ามันไม่ใช่เรา ไม่ต้องคอยบอกว่านี่อัตตานั่นไม่เป็นอัตตา มันไม่ใช่การมุ่งไปละกิเลสหรือตัดตัณหาอุปทาน ขอเพียงเข้ามาสัมผัสตัวนี้ตัวเดียว ทุกอย่างเกิดมาเองทั้งหมดเลย
เมื่อก่อนผมเคยเข้าใจว่า ชีวิตทั้งหมดของคนประกอบขึ้นจากการรวมตัวกันของขันธ์ห้า เมื่อเราไปพ้นจากขันธ์ห้าเราก็จะไม่ทุกข์อีกต่อไป ผมขอถามใครซักคนก็ได้ ในเมื่อชีวิตทั้งหมดคือขันธ์ห้า จะไปพ้นจากมันได้ยังไง ไม่มีทางเลย มันเป็นไปไม่ได้เลย เพราะต่อให้เห็นมันอย่างชัดเจนจนถึงส่วนละเอียดแค่ไหน มันก็แค่รู้แค่เข้าใจ บอกตัวเองว่ามันไม่ใช่เรา เป็นแค่อาการที่เกิดแล้วดับไป มันก็ยังติดอยู่กับขันธ์ทั้งห้าอยู่ดี อะไรคือการหลุดพ้นล่ะถ้าอย่างนั้น เพียงแต่ปัญญาแบบความคิดมันทำงานช่วยไว้แค่นั้น ถ้ายังต้องอาศัยความคิดเพื่อออกจากทุกข์ หรือว่าถ้าจะอาศัยสภาวะใจที่ว่างๆเฉยๆ เพื่อให้ลืมการทำงานของขันธ์ห้าชั่วคราว มันก็ยังติดอยู่ในวงจรของขันธ์อยู่ดี เพราะทั้งหมดนั่นคือมายาของจิต หรือขันธ์ห้ามายา
สิ่งที่ผมได้ค้นพบก็คือว่า ชีวิตไม่ได้ประกอบขึ้นมาจากขันธ์ห้าเพียงแค่นั้น มันมีตัวอื่นอีก เป็นของที่คนจำนวนน้อยรู้จัก แม้คนที่ศึกษาธรรมะ ก็จะไม่ได้สัมผัสมันถ้าไปติดว่า นอกจากขันธ์ห้าแล้วไม่มีอะไรอื่นอีก แน่นอนผมเคยเป็นอย่างนั้น เพราะคำสอนที่ถูกเขียนในตำราเล่าตามกันมาผ่านปากคน สอนมาจากปากคนที่พัฒนาตนไปได้แค่นั้น จนความจริงถูกบิดเบือนให้เป็นอย่างคำพูด และมันคือการเสียเวลาอย่างยิ่ง ไปกับการที่ไม่เปิดตาดูความจริง แต่ไปฝังหัวเชื่อคำพูดคนอื่น
ถ้าผมคาดการณ์ไม่ผิด หมากที่พระพุทธองค์หรือแม้แต่หลวงพ่อเทียนวางไว้ ในช่วงสุดท้ายที่จะทำให้ กาลามสูตร สมบรูณ์ทันที และทำให้ใครสักคนตื่นเต็มที่ คือ อย่าเชื่อเพราะเป็นครู เท่าที่ผมทราบท่านจะถามศิษย์ของท่านว่า เชื่อท่าน หรือ เชื่อตัวเอง
ผมไม่ได้เชื่อตัวเอง แต่ความจริงที่มันปรากฏอยู่มันเป็นอย่างนั้น เมื่อไหร่ที่ความจริงปรากฏความเชื่อจะถูกทำลายลงทันที มันไม่เหมือนคำพูดของใครเลย สิ่งนี้อยู่นอกเหนือขันธ์ห้าอย่างแน่นอนและแท้จริง มันเป็นคนละส่วน มันเคยถูกขันธ์ห้าบดบังมาตลอดจนเกือบสามสิบปี แต่ตอนนี้ขันธ์ห้ากลับถูกเล่นงานซะเอง อิทธิพลของขันธ์ห้าทำอะไรสิ่งนี้ไม่ได้ มันมาได้ไกลกว่าไกลพอที่ขันธ์ห้าจะเอื้อมไม่ถึง พอมันเข้าใจตรงนี้ มันก็นึกออกว่า ทำไมถึงใช้คำว่า ที่สุดของทุกข์ หรือ ไกลจากข้าศึก มาเรียกมัน ไม่มีงานอะไรเหลืออยู่อีกแล้วนอกจาก ความต่อเนื่องเพียงประการเดียวเท่านั้น
อีกสิ่งหนึ่งที่ผมสนใจอย่างมากเพราะคลุกคลีกับผู้ที่เก่งโหราศาสตร์มากคนหนึ่ง นั่นคือ ผมเคยเชื่อว่าหรือมีสมมติฐานว่า ถ้าคนเราเข้าใจธรรมะ แม้ชีวิตจะตกอยู่ใต้ดวงดาวจักรราศี มีชะตากรรมไปตามนั้น เราจะไม่ทุกข์เพราะใจอยู่เหนือชะตาชีวิตที่ถูกลิขิตไว้ เค้าเห็นด้วยเพราะว่า ถ้าคนนั้นไม่ทุกข์ใจ ชีวิตจะขึ้นจะลงย่อมไร้ความหมาย ถ้ามีคนบอกว่าอย่าเดินทางไปทิศใต้นะคุณจะพบปัญหากับผู้ชายร่างใหญ่ผิวคล้ำ แต่ถ้าคุณไม่กลัวปัญหา คำทำนายจะจริงเท็จย่อมไร้ผลแต่มาถึงตอนนี้ผมรู้สึกลึกๆว่า สมมติฐานนั้นผิด เพราะขนาดขันธ์ห้าที่ยากหนักหนาสิ่งนี้ยังทะลวงตัดออกมาได้ กับแค่ความสัมพันธ์กับดวงดาวฟากฟ้าเวลาเกิดย่อมต้องเป็นไปได้แน่นอน สิ่งนี้ไม่มีทางถูกลิขิตด้วยสิ่งอื่น นอกจากตัวมันเอง ผมค่อนข้างมั่นใจว่า คนที่ไปถึงสุดทาง จะอยู่เหนือคำพยากรณ์ทั้งปวง จะไม่มีผู้ใดอ่านอนาคตและการกระทำของคนประเภทนี้ได้
มันยังเป็นแค่สมมิฐานที่ตั้งไว้ และผมจะพิสูจน์มัน
ขอให้ ตื่นเนื้อ ตื่นตัว ตื่นใจ แล้ววันนี้ของคุณจะสวยงาม
